Όλοι γνωρίζουμε τον όρο διατροφική παρασπονδία (σ.σ. cheat meal ή cheat day στα αγγλικα – μη φωνάζετε κύριε Μπαμπινιώτη).
Τι σημαίνει, όμως, και πως επηρεάζει τη μακροπρόθεσμη προσπάθειά μας να είμαστε υγιείς και να τηρούμε το διατροφικό μας πλάνο; Ανεξάρτητα από το αν ο στόχος μας είναι να είμαστε απλά υγιείς, να χάσουμε ή να πάρουμε βάρος, είναι στο χέρι μας το αν μια διατροφική παρασπονδία θα επενεργήσει θετικά ή αρνητικά.
Προσωπικά, δεν θέλω καθόλου να χρησιμοποιώ τη λέξη “παρασπονδία” καθώς δεν θεωρώ ότι περιγράφει σωστά αυτό που συμβαίνει. Δεν κάνουμε κάτι κακό. Αντιθέτως, όσο περισσότερο απαγορεύουμε στον εαυτό μας κάτι, τόσο περισσότερο μας έλκει αυτό το κάτι.
Διατροφική παρασπονδία: δεν είναι… έγκλημα
Για ποιο λόγο, δηλαδή, να μην προσθέσουμε στο διατροφικό μας πλάνο μερικές από τις αγαπημένες μας τροφές στη σωστή δοσολογία κατά τη διάρκεια της εβδομάδας; Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να ικανοποιούμε την επιθυμία μας χωρίς τύψεις κι ενοχές. Το ιδανικό διατροφικό πλάνο δεν είναι ένα πλάνο απαγορεύσεων αλλά μια φιλοσοφική προσέγγιση της διατροφής στο σύνολο της, είναι ένα ζήτημα υγιεινών επιλογών και – τελικά – ισορροπίας.
Οι επιστημονικές έρευνες γύρω από το θέμα επισημαίνουν ότι αρκεί η τήρηση του διατροφικού μας πλάνου κατά 90% , προκειμένου να μπορούμε να απολαμβάνουμε και κάτι “εκτός προγράμματος” (σ.σ. τη λεγόμενη διατροφική παρασπονδία) μια φορά την εβδομάδα.
Η εβδομαδιαία διατροφική παρασπονδία ενισχύει το μεταβολισμό και αποδιώχνει το συναίσθημα ενοχής και περιορισμού που μπορεί να νιώθουμε.
Έχει και θετικές επιδράσεις μια διατροφική παρασπονδία δηλαδή;
Ο βασικός τρόπος με τον οποίο μία διατροφική παρασπονδία ενισχύει το μεταβολισμό είναι ότι ενεργοποιεί τις “λεπτίνες”, τις ορμόνες αναστολής της πείνας που είναι υπεύθυνες για την αποστολή των συγκεκριμένων σημάτων στον εγκέφαλο.
Μία διατροφική παρασπονδία μπορεί να βοηθήσει στην σωστή προσαρμογή των ορμονών που καθορίζουν το μεταβολισμό μας, στη ρύθμιση της ινσουλίνης και στη φόρτιση του γλυκογόνου προκειμένου να έχουμε ενέργεια.
Παράλληλα, ένα cheat meal μπορεί να μας ανακουφίσει ψυχολογικά, δίνοντάς μας να καταλάβουμε ότι δεν είμαι περιορισμένοι ή “υποχρεωμένοι” στην τήρηση ενός συγκεκριμένου διατροφικού πλάνου.
Να θυμόμαστε πάντοτε πως για κάθε ένα γραμμάριο υδατάνθρακα που καταναλώνουμε, το σώμα κρατά σχεδόν τρία γραμμάρια νερό. Πρέπει να πίνουμε περισσότερο νερό, δηλαδή, την επόμενη μέρα από τη διατροφική παρασπονδία μας.
Να θυμάστε:
Μη νιώθετε ενοχές
Μην παρατείνετε τη διάρκεια της παρασπονδίας από μια μέρα σε μια εβδομάδα ή ένα μήνα
Μην ξεκινάτε την cheat day σας πεινασμένοι ή μετά από νηστεία
Απολαύστε το
Σημειώστε τι πραγματικά επιθυμείτε και προσπαθήστε να το μετατρέψετε στην πιο υγιεινή εκδοχή του (π.χ. φτιάξτε το μόνοι σας)
Βρείτε καλύτερες εναλλακτικές
Ποιες είναι οι καλύτερες διατροφικές επιλογές;
Πίτσα με λεπτή ζύμη και λαχανικά
Plant based burger
Πίτα με φαλάφελ και χούμους
Ντάκος
Ζυμαρικά ολικής αλέσεως με ντομάτα και λαχανικά
Μπύρα χωρίς αλκοόλ
Ποιο είναι το τελικό συμπέρασμα;
Κάθε διατροφική παρασπονδία μπορεί να έχει θετικές και αρνητικές επιδράσεις στο μυαλό. Ο τρόπος διαχείρισης τους εξαρτάται από τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά. Πολλοί άνθρωποι νιώθουν ότι ένα cheat meal τους βοηθά να μείνουν περισσότερο συγκεντρωμένοι στο πρόγραμμα. Τους κάνει να είναι πιο εγκρατείς τις υπόλοιπες μέρες. Ωστόσο, υπάρχουν και περιπτώσεις όπου μια διατροφική παρασπονδία μπορεί να προκαλέσει περισσότερο κακό παρά καλό. Οι άνθρωποι αυτοί τρώνε τόσο πολύ στις cheat days τους που μετά αντιμετωπίζουν έντονες ενοχές.
Είναι πολύ σημαντικό, επομένως, κάθε άνθρωπος, σε συνεργασία με το διατροφολόγο του, πρέπει να ακολουθεί ένα διατροφικό πρόγραμμα που να περιλαμβάνει αγαπημένες του τροφές. Όλα έχουν να κάνουν με το μέγεθος των μερίδων και τη δοσολογία και την εξάλειψη της (όποιας) ενοχής.
Katy Taveira – Nutrition Specialist, myathlete.